Yün İpliği


YÜN HAKKINDA GENEL BİLGİ
Yün diğer liflerin hiçbirinde aynı ölçüde bulunmayan incelik, uzunluk, elastikiyet ve kıvrım gibi özellikleri yanında ,ısıyı iyi tutma , fazla rutubet alma, az ıslanırlık ve keçeleşme yeteneği gibi üstün giyim fizyolojisi gösteren ve vücut-çevre ilişkilerini en iyi şekilde ayarlayan değerli bir dokuma maddesidir.
Yünün bu üstün özellikleri, onun karmaşık kimyasal yapısı ve birleşik biyolojik yapı sistemi göstermesinden kaynaklanır. Keratin proteinlerinin temsilcisi olan yün , yirminin üzerinde amino asidin çeşitli şekil ve biçimlerde kombine olmasıyla meydana gelir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar göstermiştir ki ,yün yalnız Keratin denen boynuzsu maddelerden oluşmamakta, aynı zamanda bünyesinde %20 dolaylarında Keratin olmayan maddelerle diğer büyük küçük maddeleri de içermektedir.

Yün bir çok koyunun birbirinden farklı karakteristikleri olan postlarından elde edilir.
Yünün sıcaklık, yumuşaklık, dolgun tutum gibi karakteristik özellikleri onun doğal kıvrım, esneklik ve rezilyansından (bir süre yük altında kalan bir lifin, yükün kalkmasıyla yeniden eski şeklini alabilme özelliği) kaynaklanmaktadır. Tutum ve diğer özellikler kullanılan yün lif tipine büyük oranda bağlıdır, mesela en ince yün lifi merinos koyunundan, orta incelikle yün lifleri melez koyunlardan ve son olarak da en kaba yün lifi dağ koyunlarından elde edilir.
İnce liflerin uzunluğu 12 cm.’ nin üzerindedir, orta kalınlıkta lifler ise 5 ile 15 cm. arasında, uzun ve kalın lifler de 40 cm uzunluğundadır. Bu grup liflerin karakteristikleri, bu liflerden yapılan kumaşa büyük oranda yansır.
Yün kullanım sırasında istenmeyen kırışıklıkları üzerinden atar ve kumaş buhar uygulamasıyla kıvrım ve diğer istenen formları tutabilir. Kalıcı kıvrımlar vermek için özel terbiye işlemleri kullanılabilir. Muamele görmemiş yün yıkanınca çeker ve özel kumaş bitimleri uygulanmamışsa güve tarafından zarara uğratılabilir. Paltolar, erkek takım elbiseleri, bayan elbiseleri ve halılar yaygın olarak yünden yapılır. Örme kumaşlar ve kazaklar için uygun olmalarının dışında iki önemli dokuma kumaş grubu ştrayhgarn ve kamgarndan yapılmış kumaşlardır. Ştrayhgarn kumaş örnekleri flanel, blazer kumaş, melton ve tüvittir. Kamgarn kumaş örnekleri ise jorjet, gabardin, vipkord ve barettadır.
4-YÜN YAĞILTISI
Yün yağıltısı maddeleri, hayvanın derisinde bulunan yağ ve ter bezlerinin çırmış olduğu yün yağı, ter maddeleri ve deri döküntülerinin karışımından ibarettir.
Çeşitli yünlerde bulunan yabancı madde oranları % (*)
YÜN ÇEŞİDİ YAĞILTI KUM VE TOZ BİT. MADDE RUTUBET YÜN LİFLERİ
İnce kaliteli yünlerde 20-50 5-40 0,2-5 8-12 20-50
Orta Kaliteli Yünlerde 5-30 5-40 1-5 8-12 40-60
Uzun Liflerde 5-15 5-10 0-2 8-12 60-80
Halı Yünlerinde 5-15 5-20 0,5-2 8-12 60-80
Kaba Yünlerde 2-10 5-20 0-1 8-12 60-80
(*)American Wool Handbook, 1948
4.1-Ter Maddeleri
Koyunları terlemesi sonunda, ter bezleri tarafından çıkarıldıkları zaman çok sulu çözeltiler halinde bulunurlar. Bu sıvının içinde bulunan başlıca maddeler potasyumun çeşitli yağ asitleri ile bazı meydana tuzlardan ibarettir. Bunların yanında ayrıca az miktarda sulfat, klorür ve azotlu maddeler de mevcuttur. Terin sulu çözeltisinin pH derecesi 5,5-8,0 arasında olup, hafif asitlikten zayıf alkaliliğe doğru değişir.
Ter, yüksek sıcaklıklarda temizleme özelliğine sahip olduğu gibi, yün liflerini güneş ışığının zararlı etkilerinden de korur. Ter ve ter maddelerinin yünde bulunma miktarları hayvanın hayvanların cinsiyetlerine, terleme yeteneklerine bağlı olarak değişir.
Koyunlar kesildikten sonra derilerinde bulunan yünler yolunmak suretiyle elde edilirse, ki bunlara tabak yünleri denir, bu yünlerde ter maddeleri düşük olur. Çünkü derinin soyulması işlemi sırasında uygulanan ıslatma ve bazı kimyasal maddeler yağıltı maddelerinin büyük bir kısmını eritmiş olur.
4.2-Yün Yağı
Koyunların derisi içinde bulunan yağ bezleri tarafından çıkarılan yağlı çözeltiye yün yağı denir. Bu, kolestrol, b-korestenol. Agrostenol ve lanesterol… gibi çeşitli yüksek alkollerle stearin, muristin, kapron, olein… gibi asitler arasında meydana gelen ester ve bunların karışımndan ibarettir. Yün yağı denilen yağlı maddeler suda erimez. Bunlar ancak sülfür, benzen, petrol eteri… gibi organik eriticilerde erirler.
4.3-Katkılı Yabancı Maddeler
Bunlar yün göleğine sonradan ve dışardan katılan yabancı maddelrdir. Başlıcaları; kum, gübre, ot, saman, yem tohum, diken, pıtrak, çöp… gibi bitkisel maddelerdir. Bu maddeler hayvanın yaşadığı çevre şartlarına göre değişik miktar ve oranlarda bulunurlar yün gömleğinde.
4.4-Uygulanmış Yabancı Maddeler
Bu yabancı maddeler, ya hayvanların tanınması için katran, boya ve benzeri yapıştırıcı ve boyayıcı maddelerle damga vurulmasından ya da hayvanlara hastalık ve haşerelere karşı korumak için bazı ilaçlı maddelerin uygulamasından meydana gelirler. Bunların fabrikasyonlarında önce yünlerden temizlenmeleri lazımdır. Fakat katran ve yağlı boyaların yünlerden temizlenmesi kolay değildir. Çünkü sabunlu ve sodalı sularda erimezler. Böyle hallerde o kısmı işleme almamak en iyi yoldur.
5-YÜNDEKİ KÜL
Terin suda eriyen madensel maddeleri yanında yün liflerinim yapısına dahil olan maddeler de vardır. Bunlar suda erimezler. Lifler yakıldığı zaman geriye kül halinde kalırlar. Bunlar arasında sülfat halinde bulunan alkali maddeler yün ağırlığının takriben %0,5 oranında olup suda erirler.
KAMGARN YÜN İPLİĞİ
Kamgarn yün ipliklerden çoğunlukla kışın kullanılan ağır ve iyi tutumlu, kaliteli giyimler üretilmektedir. Bunlar; takım elbise, döpyes, etek, ceket, tayyör gibi dış giyim ürünleridir. Bunların dışında, çocuk giyiminde, ince örgülü kumaşlarda, kazaklarda, kışlık bluz ürünlerinde de kullanılmaktadır.
Bir iplik üretim tesisi.
Kamgarn ipliklerle çoğunlukla düzgün yüzeyli kumaşlar üretilir. Bu kumaşlar narin dokuma ve örme ürünleridir ve doku ve desen tam belirgindir. Bu kumaşların ısı yalıtma özelliği ştrayhgarna kıyaslandığında daha azdır. Bunun sebebi, sıkı yapı ve hacim azlığıdır. Buruşukluğu gösteririler ama ütü tutma özelliği iyidir.

ŞTRAYHGARN YÜN İPLİĞİ
Ştrayhgarn iplikler dokuma yüzeylerde kullanılmaktadır. Kaba ve tüylü yapısı nedeniyle örme sektöründe kullanımı azdır.

Bu tür iplikler kamgarn iplik çeşidine göre çok daha iyi yalıtım özelliği gösterirler. Çok soğuk ortamlarda kullanılan battaniye, palto ve manto gibi ürünlerin üretiminde çok sık kullanılırlar. Ayrıca el dokuması halı ve kilim yapımında da kullanılırlar. Ştrayhgarn iplik kullanılarak üretilen kumaşlar yumuşak ve hacimli olmaları sayesinde iyi bir yalıtım özelliği gösterirler. Bu tür kumaşlarda doku çok fazla belli olmaz. Süngerimsi ve yaylı bir yapıya sahip olmaları nedeniyle ütü tutamazlar. Buna karşılık şardonlanmaya uygundurlar.

TOP 10 MOVIES 2009

  • Avatar
  • Law Abiding Citizen
  • Brothers
  • Gamer
  • Broken Embraces
  • Jennifer's Body
  • A Perfect Getaway
  • The ugly Truth
  • He is just not that into you
  • Feast of Love

MUTLAKA İZLEYİN

  • WHITE NIGHT
  • WHITE VENGEANCE
  • TRUE LEGEND
  • THE SORCERER AND THE WHITE SNAKE
  • THE RETURN OF CHEN ZHEN
  • THE LOST BLADESMAN
  • THE FLOWERWS OF WAR
  • IP MAN 1-2
  • SWORDSMEN
  • A MOMENT TO REMEMBER

TV-Diziler

  • The Mentalist
  • Friday Night Lights (NFL)
  • The O.C.
  • How i met your mother
  • The Tudors
  • Entourage
  • Californication
  • Prison Break
  • Battlestar Galactica